เศรษฐกิจพอเพียง ปรัชญาฝ่าวิกฤตตามรอย ในหลวง
วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 นับเป็นวันที่เกิดความสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่ที่สุดของประเทศและประชาชนชาวไทย ที่ได้รับทราบประกาศสำนักพระราชวังซึ่งได้ออกประกาศว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชเสด็จสวรรคต ณ โรงพยาบาลศิริราช ด้วยพระอาการสงบ สิริพระชนมพรรษาปีที่ 89 ทรงครองราชสมบัติได้ 70 ปี ท่ามกลางเสียงร่ำไห้และความโศกเศร้าอาดูรของคนไทยทั้งแผ่นดิน ที่ได้สูญเสียบุคคลอันเป็นที่เคารพรักและเปรียบเสมือนเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจของคนไทยทั้งชาติ วันนี้จะกลายเป็นวันสำคัญอีกหนึ่งวัน ที่ประชาชนคนไทยจะไม่มีวันลืมความเศร้าโศกอาลัยที่เกิดขึ้นในวันนี้เลย
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่มีพระราชจริยวัตรที่งดงามและเรียบง่าย พระองค์ทรงงานเพื่อพสกนิกรของท่านโดยไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย เสด็จพระราชดำเนินทั้งใกล้ไกล ไปในพื้นที่ทุรกันดารทั้งเหนือใต้ออกตกเพื่อบำบัดทุกข์บำรุงสุขให้แก่ประชาชนของท่าน ด้วยพระอัจฉริยภาพของพระองค์นับตั้งแต่เสด็จขึ้นครองราชสมบัติตลอดระยะเวลา 70 ปี จึงมีพระราชกรณียกิจมากมายหลายด้านเป็นที่รับรู้ไปทั่วโลก ไม่ว่าจะเป็นด้านการอนุรักษ์ฟื้นฟูทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ด้านการแพทย์และสาธารณสุข ด้านศิลปวัฒนธรรม รวมไปถึงด้านการเกษตรและการยกระดับสภาพชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนให้ดีขึ้น สมดังที่นานาอารยประเทศได้ยกย่องพระองค์ท่านว่าทรงเป็น “กษัตริย์นักพัฒนา”
มัชรูมทราเวลขอน้อมนำแนวทางพระราชดำริและหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาเผยแพร่เพื่อให้เพื่อนๆ นำไปปรับใช้ในการปฏิบัติงานและในชีวิตประจำวัน และน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชที่ทรงมีต่อพสกนิกรชาวไทยมาอย่างยาวนานค่ะ
“…พอเพียง มีความหมายกว้างขวางยิ่งกว่านี้อีก คือคำว่าพอ ก็พอเพียงนี้ก็พอแค่นั้นเอง คนเราถ้าพอในความต้องการก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อยก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย ถ้าประเทศใดมีความคิดอันนี้ มีความคิดว่าทำอะไรต้องพอเพียง หมายความว่าพอประมาณ ซื่อตรง ไม่โลภอย่างมาก คนเราก็อยู่เป็นสุข พอเพียงนี้อาจจะมี มีมากอาจจะมีของหรูหราก็ได้ แต่ว่าต้องไม่ไปเบียดเบียนคนอื่น…”
(พระราชดำรัสเนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิดาลัย วันที่ 4 ธันวาคม 2541)
จุดเริ่มต้นของแนวคิด เศรษฐกิจพอเพียง เกิดขึ้นเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของทั่วโลกที่เริ่มเข้าสู่ยุคโลกาภิวัฒน์ ทำให้ประเทศต้องปรับตัวให้เข้ากับกระแสความเปลี่ยนแปลงของโลก จึงได้เริ่มมีใช้แนวทางต่างๆ เพื่อพัฒนาประเทศให้มุ่งไปสู่ความทันสมัย ซึ่งผลที่เกิดขึ้นตามมาคือ เกิดการเปลี่ยนแปลงต่อสังคมไทยอย่างมากในทุกๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านเศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรม สังคมและสิ่งแวดล้อม
ข้อดีของการเปลี่ยนแปลงที่เป็นผลจากการพัฒนาประเทศนั้นมีมากมาย อันได้แก่ การเพิ่มขึ้นของอัตราการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ ความเจริญทางวัตถุ และสาธารณูปโภคต่างๆ ระบบสื่อสารที่ทันสมัย รวมไปถึงการขยายปริมาณและกระจายการศึกษาอย่างทั่วถึงมากขึ้น แต่ทว่าก็ต้องยอมรับว่าการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นของสังคมนั้นก็มีด้านลบเกิดขึ้นตามมาอีกเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นความเสื่อมโทรมของทรัพยากรธรรมชาติ รวมไปถึงภูมิความรู้ที่เคยใช้แก้ปัญหาและสั่งสมมาถูกลืมเลือนและเริ่มสูญหายไป ดังนั้น สิ่งสำคัญที่จะทำให้คนไทยสามารถพึ่งตนเองได้ คือ ความพอเพียงในการใช้ชีวิต อันจะทำให้เราสามารถดำเนินชีวิตไปได้และสามารถจัดการปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นได้ด้วยตนเอง
เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้พระราชทานพระราชดำริชี้แนะแนวทางการดำเนินชีวิตแก่พสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอด ตั้งแต่ก่อนเกิดวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจ และในภายหลัง พระองค์ท่านก็ได้ทรงเน้นย้ำแนวทางการแก้ไขเพื่อให้ประเทศชาติและประชาชนสามารถรอดพ้นวิกฤติ และดำรงอยู่ได้อย่างมั่นคงอย่างยั่งยืนภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และความเปลี่ยนแปลงต่างๆ เศรษฐกิจพอเพียง จึงเป็นปรัชญาที่ชี้ถึงแนวการดำรงอยู่และการปฏิบัติตนของประชาชนตั้งแต่ระดับครอบครัว ระดับชุมชน ไปจนถึงระดับรัฐ ทั้งในการพัฒนาและบริหารประเทศให้ดำเนินไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อให้ก้าวทันต่อโลกยุคโลกาภิวัฒน์นั่นเอง
ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจำเป็นที่จะต้องมีระบบภูมิคุ้มกันในตัวที่ดีพอสมควร ต่อการกระทบใดๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทั้งภายในภายนอก โดยต้องอาศัยความรอบรู้ ความรอบคอบ และความระมัดระวังอย่างยิ่งในการนำวิชาการต่างๆ มาใช้ในการวางแผนและการดำเนินการ ทุกขั้นตอน และขณะเดียวกันก็จะต้องเสริมสร้างพื้นฐานจิตใจของคนในชาติให้มีสำนึกในคุณธรรม ความซื่อสัตย์สุจริต และให้มีความรอบรู้ที่เหมาะสม ดำเนินชีวิตด้วยความอดทน ความเพียร มีสติ ปัญญา และความรอบคอบ เพื่อให้สมดุลและพร้อมต่อการรองรับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วและกว้างขวาง ทั้งด้านวัตถุ สังคม สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกได้เป็นอย่างดี
ความหมายของ เศรษฐกิจพอเพียง
1. ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีที่ไม่น้อยเกินไปและไม่มากเกินไป โดยไม่เบียดเบียนตนเองและผู้อื่น เช่น การผลิตและการบริโภคที่อยู่ในระดับพอประมาณ
2. ความมีเหตุผล หมายถึง การตัดสินใจเกี่ยวกับระดับความพอเพียงนั้น จะต้องเป็นไปอย่างมีเหตุผล โดยพิจารณาจากเหตุปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนคำนึงถึงผลที่คาดว่าจะเกิดขึ้นจากการกระทำนั้นๆ อย่างรอบคอบ
3. ภูมิคุ้มกัน หมายถึง การเตรียมตัวให้พร้อมรับผลกระทบและการเปลี่ยนแปลงด้านต่างๆ ที่จะเกิดขึ้น โดยคำนึงถึงความเป็นไปได้ของสถานการณ์ต่างๆ ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในอนาคต
เนื่องด้วยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงเข้าใจถึงสภาพสังคมไทย ดังนั้น เมื่อได้พระราชทานแนวพระราชดำริหรือพระบรมราโชวาทในด้านต่างๆ ก็จะทรงคำนึงถึงวิถีชีวิตและสภาพสังคมของประชาชนด้วย ทั้งนี้ก็เพื่อไม่ให้เกิดความขัดแย้งทางความคิดที่อาจนำไปสู่ความขัดแย้งในทางปฏิบัติได้ สำหรับแนวพระราชดำริในการดำเนินชีวิตแบบพอเพียงนั้นได้แก่
1. ยึดความประหยัด ตัดทอนค่าใช้จ่ายในทุกด้าน ลดละความฟุ่มเฟือยในการใช้ชีวิต
2. ยึดถือการประกอบอาชีพด้วยความถูกต้อง ซื่อสัตย์สุจริต
3. ละเลิกการแก่งแย่งผลประโยชน์และแข่งขันกันในทางการค้าแบบต่อสู้กันอย่างรุนแรง
4. ไม่หยุดนิ่งที่จะหาทางให้ชีวิตหลุดพ้นจากความทุกข์ยาก ด้วยการขวนขวายใฝ่หาความรู้ให้มีรายได้เพิ่มพูนขึ้น จนถึงขั้นพอเพียงเป็นเป้าหมายสำคัญ
5. ปฏิบัติตนในแนวทางที่ดี ลดละสิ่งชั่ว ประพฤติตนตามหลักศาสนา
ซึ่งผลของการดำเนินการพัฒนาตนเองตามแนวปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง นั้นจะนำไปสู่การดำรงชีวิตที่สมดุลมีความสุขตามอัตภาพ การพัฒนาเศรษฐกิจของตนเองและประเทศชาติมั่นคง รวมไปถึงการอยู่ร่วมกันในสังคมที่เกิดความเอื้ออาทรซึ่งกันและกัน
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงเป็นยิ่งกว่าพระมหากษัตริย์ พระองค์เปรียบเสมือนพ่อหลวงของชาวไทยทั้งประเทศ เป็นที่พึ่งและเป็นศูนย์รวมทางจิตวิญญาณของประชาชน อีกทั้งยังเป็นแบบอย่างและเป็นแรงบันดาลใจให้กับพสกนิกรคนในชาติให้ทำความดีกันต่อไปโดยไม่ย่อท้อ
ถึงแม้ในวันนี้พระองค์ท่านจะจากเราไป แต่ความรักและความดีที่ทรงอุทิศพระองค์เพื่อประชาชนมาตลอดระยะเวลาที่ทรงขึ้นครองราชย์ จะตราตรึงและสถิตย์อยู่ในหัวใจของคนไทยทุกคนตลอดไปไม่มีวันลืมเลือน ในห้วงแห่งความเสียใจและโศกเศร้าจากการสูญเสียพระมหากษัตริย์อันเป็นที่รักยิ่งนี้ ขอให้ประชาชนคนไทยทำหน้าที่ของตนเองอย่างดีที่สุด และน้อมนำพระราชดำรัสที่พระองค์ท่านเคยตรัสไว้มาใช้เพื่อพัฒนาประเทศ และทำให้สังคมของเราดีขึ้นต่อไป ให้คุ้มค่ากับการที่พระองค์ท่านได้เหน็ดเหนื่อยและทุ่มเททำเพื่อพวกเราตลอดมา และขอให้ยึดมั่นในความดีที่ท่านทรงทำเป็นแบบอย่างให้เราเห็นตลอดระยะเวลา 70 ปี ทั้งหมดนี้คงจะเป็นการแสดงความอาลัยที่เราประชาชนคนไทยจะสามารถทำเพื่อตอบแทนพระองค์ท่านได้อย่างดีที่สุด เท่าที่เราจะทำได้ค่ะ
ขอพระองค์เสด็จสู่สวรรคาลัย ผองพสกนิกรชาวไทยน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณตราบนิจนิรันดร์
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ
ข้าพระพุทธเจ้า บริษัท มัชรูมทราเวล จำกัด